Сөздің лексикалық мағынасына қосымша грамматикалық мағына туғызатын, сөйлемде сөзбен сөзді байланыстыру үшін қолданылатын қосымшаны жалғау дейді. Қазақ тіліндегі жалғаулар грамматикалық мағыналарына және атқаратын қызметіне қарай 4 түрге бөлінеді:

1) көптік жалғау,

2) септік жалғау,

3) тәуелдік жалғау,

4) жіктік жалғау.

    Есім сөздерін етістік сөздерімен және есім сөздерінің өзін өзара бір-бірімен байла- ныстыру үшін жалғанатын жалғауды септік жалғау дейді. Септік жалғауы мағынасына және атқаратын қызметіне қарай сөздің бастапқы тұл- ғалық қалпын қосқанда, жеті түрлі болып келеді: 1) атау, 2) ілік жалғау, 3) барыс жалғау, 4) табыс жалғау, 5) жатыс жалғау, 6) шығыс жалғау, 7) көмектес жалғау. Септік жалғауы дегендегі септік деген термин сеп (жәрдем, көмек, дәнекер) деген ұғымды береді.Осы сөзден туған септеу деген сөз екі түрлі мағынады жұмсалады: бірі- екі нәрсені (жіпті) жалғау, ұластыру; екіншісі – сөздердің септік жалғауларын қабылдап өзгеру жүйесі. Септік жалғауы негізінде зат есім сөздері мен есім сөздердің орнына жүретін есімдік сөздеріне ғана жалғанады. Өзге сөз таптарына септік септік жалғаулары жалғанбайды, егер септік жалғау өзге сөз таптарына жалғана қалса, өзі жалғанған сөзді, ол сөз қай сөз табы болса да, затқа айналдырады, субстантивтендіреді.Мысалы, Жатқанға жан жуымас, жалқауға мал құралмас деген мақалдағы жатқан деген есімше етістік, жалқау деген сын есімге барыс жалғауы жалғанып, ол сөздерді зат есім мағынасында (жатқан адам, жалқау адам деген ұғымға) айналдырып тұр.Септік жалғауы қосымшалары сөздің соңғы буыны- ның жуан не жіңішкелігіне және соңғы дыбысының дауысты, қатаң, ұяң, үнді дыбыстары- ның бірі болуына қарай бөлінеді. Әрбір септіктегі сөз белгілі бір сұрақтарға жауап береді.Сөздің қай септікте тұрғанын оның сұрағына қарай ажыратуға болады.Септіктің сұрақтары кім? не? деген негізгі сұрақтан өрбиді.Сондай-ақ осы сұрақтардың соңына қосылып тқрған жалғау септелген сөздерге де қосылады, бірақ бұлар буын, дыбыс үндестігіне байланысты түрлі вариантты болады. Зат есімдер тәуелденіп те, тәуелденбей де қолданылатыны белгілі.Осылар тәуелденіп те, тәуелденбей де септеледі. Сондықтан, тәуелденбей тұрған сөздердің септелуін жай септеу дейміз. Ал сөздердің тәуелденгеннен кейінгі септелуін тәуелді септелуі дейміз. Жай септеуде де, тәуелді септеуде де 7 түрлі форма, 6 түрлі жалғау бар. Төменде әр септікке қысқаша сипаттама берейік: Атау сұраулары кім? кімдер? не? нелер? Атау формадағы сөздер жекеше де, көпше де және тәуелді түрде де қолданыла береді. Бұл формадағы сөздердің өзіне тән жалғауы болмайды.Осы атау септігінде тұрған сөздер арқылы басқа септіктердің формалары мен мағыналарын ажыратамыз.Атау септігінде тұрған сөз сөйлемде бастауыш та, баяндауыш та, кейде анықтауыш та болады.Мысалы, Еңбекпен еңбек туады.Ол – аспаз.Мен қол сағат сатып алдым. Ілік септік.Сұраулары – кімнің? ненің? Жалғаулары - -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің. Бұлар дыбыс үндестігіне, буын үндестігіне қарай сөздерге әркелкі жалғанады.Ілік септік жалғауы сөздерге жалғанып та (ашық), жалғанбай да (жасырын) тұрады.Мысалы, Оның жоспары.Үй іші.Ілік жалғаулы сөз тәуелдік жалғаулы сөзбен байланысып келеді.Мұндай жағдайда, ілік жалғаулы сөз иемденуші (меншіктеуші) болып жұмсалады.Ілік жалғаулы